Freud’un Psikoseksüel Gelişim Kuramı

Psikoseksüel gelişim kuramı ve gelişim dönemlerini irdeleyeceğiz. Freud, gelişim psikolojisi derslerinde sıklıkla karşılaştığımız bir isimdir. Freud; Oral dönem, anal dönem, fallik dönem, latent dönem ve genital dönem olarak gelişim dönemlerini 5 ayrı başlıkta incelemiştir. ÖSYM’nin yaptığı eğitim bilimleri sınavlarında da her yıl sorusunu gördüğümüz bir isimdir.

Freud, gelişim kuramında ilk altı yaşın kişilik gelişimi için çok önemli olduğunu vurgulamıştır.

Freud ayrıca bu kuramda cinsel gelişimin kişilik gelişimi üzerine etkileri ve öneminden bahsetmiştir.

Freud’un Psikoseksüel Gelişim Dönemleri

Oral Dönem (0-1.5 Yaş)

Oral dönemde bebeğin en büyük haz kaynağı ağız bölgesidir. Buna bağlı olarak emme refleksi oral dönem için çok önemlidir. Sütten erken veya geç kesilen bebeklerde oral döneme saplantı gelişir. Yetişkin davranışlarındaki sigara içme isteği, aşırı yemek yeme ya da sakız çiğneme alışkanlığı oral dönemdeki saplantılardan oluşur.

Oral dönem içerisindeki bebekler annesine bağlı olarak dış dünyaya güven geliştirirler.

Anal Dönem (1/1.5-3 yaş)

Çocuğun tuvalet tutumu anal dönem için haz kaynağıdır. Tuvaletini tutmak ya da bırakmaktan haz duyar. Anal dönem çocuklarına verilecek tuvalet eğitimi çocuğun kişiliği üzerinde etkili olacaktır. Bu dönemde çocuğa baskıcı tutum sergilemek çocuğun bu döneme saplantı duymasına yol açacaktır.

Baskıcı bir tutumla verilen tuvalet eğitiminde çocuğun ilerleyen yaşlarda inatçılık, cimrilik gibi davranışlar kazanmasını sağlayacaktır. Tuvalet eğitiminde vurdumduymaz bir tavır sergilemek ise çocuğun ilerleyen yaşlarda düzensiz, aldırmaz bir kişilik geliştirmesini sağlayacaktır.

Fallik Dönem (3-6 yaş)

Fallik dönemde çocuk cinsel organını fark eder. Buna bağlı olarak erkekler baba ile, kızlar ise anne ile özdeşim kurarak cinsel kimliklerini kazanırlar.

Bu dönemde merak duygusu uyanır ve çocuklar soru sormaya başlarlar. Sorularına cevap alamayan ve azarlanan çocuklarda cinsel kimlik problemleri ortaya çıkabilmektedir.

Gizil (Latens) Dönem (6-12 yaş)

Gizil dönem çocukları örtülü bir cinsellik anlayışına sahiptir. Bu dönemdeki çocuklar cinsellik üzerinde durmazlar bunun yerine kişilik gelişimlerini tamamlamaya yönelirler. Gizil dönem içerisinde yer alan çocuk hemcinsleriyle oyun oynamaya başlar.

Bu dönemi sağlıklı geçiren çocuk çalışkan, dışa dönük, girişimci gibi olumlu kişilik özellikleri geliştirirken, sağlıklı geçiremeyen çocuklar ise içe dönük kendine güvenmeyen bireyler olarak yetişirler.

Genital dönem (12-18 yaş)

Çocuk bu dönemde yavaş yavaş yetişkin kişiliğine erişir. Cinsel hormonlar etkinliğini arttırır. Bireyin karşı cinsiyete ilgisi artar. Genital dönemdeki bireyler toplumsal rolleri kazanma, toplum içinde kendini kanıtlama, meslek edinme, arkadaş edinme gibi konulara ilgi duyar.

Bu dönem başarıyla atlatılırsa üretken, mutlu, iyi ilişkiler geliştirebilen başarılı kişiler olur, iyi atlatılamaz ise kimlik sorunları yaşayan, çekinik bireyler ortaya çıkar.

Psikoseksüel gelişim kuramına göre gelişim dönemleri sağlıklı geçilemezse o dönem içinde bazı saplantılar oluşabilir. Bu saplantılar ilerki yaşlarda bireylerin kişilik gelişimlerini olumsuz etkileyecektir.

İsteseniz Albert Freud ile ilgili savunma mekanizmaları yazımızı okuyabilirsiniz.