Gilligan'ın Ahlaki Gelişim Kuramı | Eğitim Sözlüğü 2023

Gilligan’ın ahlak gelişim kuramı Kohlberg’e tepki olarak doğmuştur. Gilligan, Kohlberg’in ahlaki kuramını hazırlarken sadece erkek deneklerle çalışmasını yetersiz bulmuştur. Kadınlardaki ahlaki ilerlemenin erkeklerdekiyle aynı olduğunu savunur. Ahlaki ilerlemenin esas amacını ise bir üst seviyeye çıkmak değilde ahlaki seviyeye ulaşmak olarak görür.

Gilligan’ın ahlaki gelişim kuramı

Gilligan, kadın ve erkeklerde oluşan farklı ahlak tiplerinin cinsiyet temelli değilde yetişme farklılığından kaynaklandığını söylemiştir. Gilligan’a göre ahlak bakım ve adalet olmak üzere iki temel unsurdan oluşur.

Bakım ahlakı nedir?

Kadınların sahip olduğu ahlak tipidir. Kadınlar karar verirken merhamet, şefkat, sorumluluk ve duygusallığa göre davranırlar.

Bakım ahlakı 3 aşamalıdır.

Evre: Kendi çıkarlarını düşünür. (Bencillik evresi)
Evre: Başkalarının çıkarlarını düşünür. (Fedakarlık evresi)
Evre: Hem kendi hem başkalarının çıkarlarını düşünür. (Pasif direniş – İlkeli ahlaksallık evresi)

Adalet ahlakı nedir?

Erkeklerin sahip olduğu ahlak tipidir. Ahlaki kararlarını daha çok adalet, eşitlik, gerçeklik ve mantığa göre alırlar.

Gilligan, ahlaki gelişimde bilişsel, duyuşsal ve davranışsal yönleri incelemiştir. Kolberg ise bilişsel yönüyle ilgilenmiştir.
Kaynak: Hüseyin Kaya, Eğitim Bilimleri Ders Notları

Carrol Gilligan kimdir?

New York üniversitesinde derslere giren Carol Gilligan, Kohlberg’in ahlaki kuramına getirdiği eleştirilerle tanınır. Kendisi bir dönem Lawrence Kohlberg‘in asistanlığınıda yapmıştır. Ahlak gelişim kuramıyla tanınmıştır.

Okumanıza Kohlberg’in ahlak gelişimi kuramı ya da Piaget’in ahlaki gelişim kuramı ile devam edebilirsiniz.