KPSS sınavında sıkça soru gelen kaçma ve kaçınma kavramlarını açıklayarak karşılaştıralım. Kaçma koşullanması klasik koşullanma temelli iken kaçınma koşullanması ise edimsel koşullanma temellidir.
a. Kaçma koşullanması
- Kaçma, istenilmeyen bir duruma maruz kalan organizmanın bu durumdan kurtulmak için gerçekleştirdiği eylemlerdir.
- Tepkisel (Klasik) koşullanma biçimidir.
- Kaçma koşullanması refleksif yapılır.
Örnek: Bıçakla oynayan bir çocuğa, bıçağa dokunduğunda yüksek ses verilmesi çocuğun bıçaktan korkmasına neden olur.
(Yıldırım, 2008,s.384).
b. Kaçınma koşullanması
- Kaçınma, istenmeyen bir duruma maruz kalmamak için gerçekleştirdiği eylemlerdir.
- Edimsel koşullama biçimidir.
- Kaçınma koşullanması istekli yapılır.
Örnek: Dışarının soğuk olduğunu bilen Ali, üşümemek için montunu üzerine alıyorsa kaçınma koşullanmasıdır.
Editör Örneği: Birey köpek gördüğü zaman yolunu değiştiriyorsa kaçma koşullanması olarak ifade edilir. Köpeğin olduğu sokağı bilip ,o sokak yerine başka bir sokaktan gidiyorsa kaçınma koşullanması adını alır.