Kavrayarak öğrenme Nedir? (İçgörüsel öğrenme) | Eğitim Sözlüğü 2023

Kavrayarak öğrenme , kavrama yoluyla öğrenme ya da içgörüsel öğrenme olarak ifade edilen bu terimin temel amacı zihinden probleme çözüm üretmektir.

Kavrama yoluyla öğrenme davranışı ve terimi, ilk kez 1920’lerde W.Köhler tarafından, kendisinin şempanzeler üzerinde yaptığı çalışmalar sonucu ortaya atılmıştır. W.Köhler, bugün psikolojinin daha çok algı alanında ele aldığı bir yaklaşım olan bir Gestalt ekolünün bir temsilcisidir.
İNSAN NASIL ÖĞRENİR?

İçgörüsel öğrenmenin tanımları

Bir problemin tüm bileşenlerini anlamanın bir sonucu olarak aniden gerçekleşen öğrenmedir. Geçmiş yaşantılar ve ortamdaki ipuçları kavrayarak öğrenmede etkilidir. (Morris, 2002).

İçgörüsel öğrenmede başlangıçta bir deneme yanılma süreci vardır. Çözüme ulaşamayan organizma daha sonra düşünerek birden bire sonuca ulaşır. Çözüm öncesinde çözüme geçiş ani ve tamdır. Kazanılan çözüm yolu uzun süre kullanılır, diğer problemlerin çözümünde kolayca uygulanır. (ÖSYM Tanımı)

Başarısız birkaç sınama yanılması takiben bir problemin tüm bileşenlerinin ya da bileşenleri arasındaki ilişkilerin anlaşılması sonucunda aniden gerçekleşen öğrenmeye kavrayarak öğrenme denir. (ÖSYM Tanımı)

Kavrama yoluyla öğrenme ile içgörü yoluyla öğrenmenin farkı

Bazı kaynaklar kavrama yoluyla içgörüsel öğrenme ayrımına giderler. Aşağıdaki gibi bu ayrımları yapabiliriz.

Kavrama yoluyla öğrenme	İçgörü yoluyla öğrenme
Uyarıcılar incelendikten (çözümü zihninde bulur) sonra direkt çözüme ulaşılıyorsa kavrama yoluyla öğrenme denir.	Organizma başarısız deneme yanılmaların ardından biraz düşündükten sonra çözüme ulaşıyorsa içgörü yoluyla öğrenme denir.

Kavrama yoluyla öğrenme ile içgörü yoluyla öğrenmenin farkı

Kavrama yoluyla öğrenme örnekleri

Evine televizyon alan bir kişi bu televizyonu odada istediği yere koyduğunda kablosunun elektrik prizine yetişmediğini görür. Mobilyaların yerini değiştirerek, prizin yerini değiştirme gibi farklı çözüm yollarını düşündükten sonra, bir uzatma kablosu alması durumunda sorunun çözülebileceğini anlar. Bu kişinin bir uzatma kablosu alarak sorunu çözebileceğini anlaması içgörüsel öğrenme olarak açıklanır. (KPSS, 2004)
Masaüstü bilgisayarla ilk kez karşılaşan bir birey kasanın arkasındaki girişlerle kabloları karşılaştırarak bilgisayarın kurulumunu doğru bir şekilde yapmıştır. Bu duruma kavrama yoluyla öğrenme denir. (KPSS, 2009)

Arşimet hamamda su ve tasla oynarken birden bire “evreka” diye bağırarak sonuca ulaşmıştır.

Sultan maymun deneyi

Kafesin içinde Sultan isimli maymunun ulaşamayacağı bir yere muz asılmıştır. Kafes içerisinde Sultanla beraber 3 tane de kutu bulunmaktadır. Sultan önce zıplayarak, tırmanmaya çalışarak kendi çabalarıyla muza ulaşmaya çalışır fakat ulaşamaz, duraklar ve kafesin içini inceler. Etrafına dikkatlice bakındıktan sonra bakınır. Belli bir süre geçtikten sonra kutuları üst üste koyarak muza ulaşır. Sultan maymununun çözüme ulaşması içgörüsel öğrenme (sezgisel öğrenme) ile sağlanmaktadır.