Ölçek türleri konusu ölçme ve değerlendirme dersinde önemli bir yere sahiptir. Öncelikle ölçek türlerini görmeden önce ölçek kavramını tanımlamak gerekir. Ölçek, sayı ve sembollerin anlam kazandığı yer olarak tanımlanabileceği gibi kuralları belirlenmiş birimleri sabit bir ölçme aracını belirtmek içinde kullanılabilir.
Ölçek türleri
Sınıflama ölçeği
- Nesnelerin benzerliklerine göre gruplandırılmasıdır.
- En ilkel ölçek türüdür.
- Sadece mod hesaplanabilir.
- Kullanılan sayıların matematiksel olarak bir anlamı yoktur.
- İfadeler miktar bildirmez.
- Kullanılan sayıların matematiksel olarak bir anlamı yoktur.
Sınıflama Ölçeği Örnekleri: Bay-bayan, esmer-Sarışın, forma numaraları, kapı numaraları, koltuk numaraları, plakalar vs.
Sıralama ölçeği
- Nesnelerin büyüklük küçüklük azlık çokluk göstermesine göre üstünlük durumunu belirtme.
- Medyan ve mod hesaplanabilir.
- Miktar bildirmez
- Birimler arasında eşitlik olmayabilir.
- Sıralama ifadelerinin matematiksel anlamı yoktur.
Sıralama Ölçeği Örnekleri: Kpss tercihleri gibi, boy sıralaması yapmak
Eşit aralıklı ölçek
- Tanımlanmış, izafi sıfır varsa eşit aralıklıdır.
- Eğitimde en fazla bulunana ölçek türüdür.
- Oranlama yapılmaz.
- Mod, medyan, aritmetik ortalama, çeyrek sapma gibi istatiksel işlemler yapılabilir.
- Miktar bildirir.
Eşit Aralıklı Ölçek Örnekleri: Termometre, rakım, takvim, meridyen, notlar vs.
Eşit Oranlı Ölçek
- Gerçek sıfır varsa eşit oranlıdır.
- En gelişmiş ölçek türüdür.
- Oranlama yapılır.
- Tüm aritmetik ve istatiksel işlemler yapılabilir.
Eşit Oranlı Ölçek Örnekleri: Ağırlık, uzunluk, para, kitap sayısı vs.
Not: Türetilmiş ölçme ise iki ölçmenin birbirine oranlanmasıyla elde edilen ölçeklerdir. Hız=Yol/Zaman
Kaynaklar
- Ölçme ve ölçek türleri , Erişim Tarihi: 2021
- Araştırma yöntemleri, Erişim Tarihi: 2021