Trablusgarp Savaşı ve Uşi Antlaşması

1911 ile 1912 yılları arasında Osmanlı Devleti ile İtalya arasında Trablusgarp Savaşı gerçekleşmiştir. Savaşın sonunda iki devlet arasında Uşi Antlaşması imzalananmıştır.

Trablusgarp Savaşının Nedenleri

• İtalya’nın hammadde ve pazar arayışı
• Osmanlı Devleti’nin güçsüz olması
• İtalya’nın Habeşistan yenilgisini unutturmak istemesi
• İtalya’nın büyük devletlerin onayını alması (İngiltere-Fransa-Rusya-Almanya)
  • İngiltere ve Fransa’nın onay vermesinin nedenleri:
    • Aralarında tampon bir bölge oluşturmak
    • İtalya’yı Almanya’dan uzaklaştırmak

İtalya, Rusya ile Racconigi Antlaşmasını imzalayarak Rusya’nın onayını alacaktır.

Almanya’nın onay vermesinin nedeni ise müttefiki olan İtalya’nın Akdeniz’de güçlü olmasını istemesidir.

1. Savaşın görünürdeki nedeni ise İtalya’nın Trablusgarp’ı uygarlık açısından geride bıraktığını söylemesidir.
2. İtalya’nın Trablusgarp’ı işgalini kolaylaştıran nedenler;
   • Trablusgarp’ın İtalya’ya yakın olması (Coğrafi faktör)
   • Mısır, İngiltere’nin hâkimiyetinde olduğu için karadan asker gönderemememiz.
   • Donanma Haliç’e zincirlediği için denizden de Trablusgarp’a yardım gönderememiz.

Osmanlı Devleti bölgeye gizlice subaylar gönderecektir. (Mustafa Kemal Paşa-Enver Paşa-Fethi Bey-Nuri Bey)(Mustafa Kemal Paşa gazeteci kılığında “Şerif” takma adıyla gidecektir.)

Mustafa Kemal Paşa Osmanlıcılıkla İslamcılık düşünce akımlarının etkisiyle teşkilatçı özelliğini de kullanarak, Trablusgarp halkını İtalyalılara karşı örgütleyecek; ayaklanma sonucunda İtalyanlar yenilgiye uğrayacaklardır.

Derne-Tobruk’ta Mustafa Kemal Paşa, Bingazi‘de ise Enver Paşa görev almıştır.

Mustafa Kemal’in ilk askeri başarısıdır. Sömürgeciliğe karşı ilk savaşı ve zaferidir.

Bu gelişmeler sonucunda İtalya;

• Rodos ve 12 adayı işgal edecek
• Beyrut’ta iki gemimizi yakacak
• Çanakkale’yi topa tutacak ve ablukaya alacak
• Balkan Devletlerini bize karşı kışkırtacaktır.

• Birinci Balkan Savaşı’nın başlaması üzerine İtalya ile Uşi Antlaşması imzalanacaktır.

Uşi Antlaşması (18 Ekim 1912)

• Trablusgarp İtalya’ya bırakıldı. ( Kuzey Afrika’da ki son toprak parçamızı kaybettik.)
• Rodos,12 ada geçici olarak İtalya’ya bırakılmıştır. (Yunan tehlikesinden dolayı bırakılmıştır.)
• (İtalya, elinde tuttuğu Rodos ve çevresindeki Oniki Ada’yı bir süre sonra Osmanlı İmparatorluğu’na geri verecekti. Ancak adaların Osmanlı İmparatorluğu’na teslimi hiçbir zaman gerçekleşmedi. II. Dünya Savaşı’ndan sonra da adalar Yunanistan’a verildi.)
• İtalya Trablusgarp’ın Duyun-u Umumiye ’ye olan borcunu üstelenecektir.
• Trablusgarp halkı dini bakımdan halifeye bağlı kalacaktır.
• Dünya tarihinde ilk uçak bu savaşta kullanılmıştır.